Aziziye (Pınarbaşı) İlçesi İlk Belediye Başkanı (1863-1885)
Embedded Files
Loo Mahmud Efendi
Loo Mahmud Efendi (1830?-1920?)
Sultan Abdülaziz (1830-1876)
32. Osmanlı padişahı ve 111. İslam halifesidir. II. Mahmud ve Pertevniyal Sultan'ın oğlu, Abdülmecid'in kardeşidir. Abdülaziz 25 Haziran 1861 tarihinde kardeşinin ölümü üzerine, 31 yaşında tahta geçmiştir. Tahttan indirilip öldürülen son padişahtır.
Çerkes Hasan, Neşerek Kadınefendi'nin kardeşi, Osmanlı padişahı Abdülaziz'in kayınbiraderiydi. Abdülaziz'in şüpheli ölümünün ardından Midhat Paşa'nın evine giderek hükümet toplantısını basmış, 5 kişiyi öldürmüştür.Olayın sonucunda teslim olmuş, Divan-ı harpte yargılanarak, rütbeleri geri alınmış ve idamına karar verilmişti. Haziran 1876 Cumartesi sabaha karşı Beyazıt Meydanı'nda bir dut ağacına asılarak idam edilmiş, cesedi iki gün orada kaldıktan sonra Edirnekapı mezarlığına defnedilmişti.
Çerkes Hasan, Neşerek Kadınefendi'nin kardeşi, Osmanlı padişahı Abdülaziz'in kayınbiraderiydi. Abdülaziz'in şüpheli ölümünün ardından Midhat Paşa'nın evine giderek hükümet toplantısını basmış, 5 kişiyi öldürmüştür.Olayın sonucunda teslim olmuş, Divan-ı harpte yargılanarak, rütbeleri geri alınmış ve idamına karar verilmişti. Haziran 1876 Cumartesi sabaha karşı Beyazıt Meydanı'nda bir dut ağacına asılarak idam edilmiş, cesedi iki gün orada kaldıktan sonra Edirnekapı mezarlığına defnedilmişti.
Alkesek Abaza boyu - Loo (Loğ-Low) sülalesindendir.
Bu sülalenin Karaçay-Çerkes Özerk Bölgesi'ndeki Yıncıq Lowkıt köyünde yaşadıkları bilinmektedir. Rus kaynaklarında Loo sülalesi bireylerinin; asker kökenli, çok iyi eğitimli, dürüst, mert ve disiplinli oldukları, Çar'ın özel muhafız alayında görev yaptıkları ayrıca resmi görüşmelerde tercümanlık görevi üstlendikleri belirtilmektedir. Loo Mahmud Efendi'nin hayatı hakkında net bilgi yoktur. Eldeki veriler ışığında derlenen bilgilere göre varlıklı ve saygın bir ailenin mensubu olduğu bilinmektedir. Babası Loo Hacı Yakup Bey'dir. Şahin, Ömer ve Kaspot adında üç kardeşi vardır. Aile, 1856 Kırım savaşı sonunda Rus dayatmalarına karşı çıktıkları için tahminen 1858 yılında İstanbul'a gelmiştir. Daha önceki yıllarda tanışık oldukları için saray çevresinde itibar gördükleri bellidir. (Bu tanışıklığın Şehzade Abdülaziz'in annesi Pertevniyal Sultan ve 5. eşi Neşerek (Nesren) Kadınefendi'nin Çerkes asıllı olmasından kaynaklandığı düşünülebilir.) Loo Mahmud Efendi ve kardeşleri şehzadelerle arkadaşlık kurmuşlar, birlikte eğitim almışlardır.
Sonraki yıllarda İstanbul'a geçen Altıkesek Abaza grubu, Fatih'te Haliç kıyısına yerleştirilmişlerdir. Ancak o tarihlerde Haliç'in bataklıklarında oluşan sivrisinekler, grup arasında hastalıklara ve ölümlere yol açmıştır. Halkına ve kültürüne son derece bağlı olan ve bu duruma kayıtsız kalamayan Loo Mahmud Efendi, halkı için Anadolu'da uygun bir yer bulunması için saraya ricada bulunmuştur. Konuyla yakından ilgilenen Şehzade Abdülaziz, aralarında Uzunyayla'nın da bulunduğu birkaç bölge önermiş, bu sayede Uzunyayla yerleşimi gerçekleşmiştir.
Şehzade Abdülaziz'le yakın dost olmasının diğer bir göstergesi de sonraki birkaç yılda Loo Mahmud Efendi ve halkına sağlanan imtiyazlardır. Şehzade, hem birkaç yer önermiş hem de özgürce istedikleri yeri seçmelerine olanak sağlamıştır. Yer seçildikten sonra bürokrasi hızlı işletilmiş, onca karışıklık arasında yüklü miktarda maddi destek sağlanmıştır. Örneğin Aziziye kurulduğu ve ilçe yapıldığı tarihte (1863), Kayseri henüz belediye bile değildir. (Kayseri'de belediye teşkilatı 1869 yılında kurulmuştur.) Bunların dışında vedalaşırken Sehzade Abdülaziz'in kendisine ait çok değerli bir kılıcı Loo Mahmud Efendi'ye hediye ettiği bilinmektedir.
Pınarbaşı Mehmet Ali Paşa Camii'nin açılışı (1891) Sol başta en öndeki kişi Loo Mahmud Efendi'dir.
1863 yılında Şehremin (Belediye Başkanı) olan Loo Mahmud Efendi; halkına, kültürüne ve geleneklerine son derece bağlı bilinçli bir insandır. İstanbul'da Sahip olduğu ayrıcalıkları bir kenara itip Uzunyayla'ya gelmiş, büyük sorunlarla mücadele ederek halkına önder olmuştur. En zor şartlarda üstlendiği belediye başkanlığı görevini 22 yıl boyunca de başarıyla yürütecek kadar dirayetlidir. Görevi sona erdikten sonraki yaşamında genç nesillere yol göstermeye devam etmiş, Pınarbaşı Hükümet Konağı arkasında yer alan büyük bahçedeki evinde sakin bir yaşam sürdürmüştür. Bu yıllarla ilgili kayıtlarda hakkında sadece iki bilgi görebiliyoruz.1889 yılında açılışı yapılan bir caminin önündeki fotoğrafta katılımcılar arasındadır ve Kurtuluş Savaşı sürecinde Sivas Kongresi'ni (1919) destekleyen Uzunyaylalılar arasında ismi geçmektedir. (Kurtuluş Şavaşı'nda Çerkeslerin Rolü - Muhittin Ünal 2.Baskı - Ankara - 2000 Syf 70-71)
Loo Mahmud Efendi, Pınarbaşı'nda vefat etmiş (1920), aynı yerde defnedilmiştir.
Loo Mahmud Efendi, Pınarbaşı'nda vefat etmiş (1920), aynı yerde defnedilmiştir.
1876 yılında Sultan Abdülaziz'in şüpheli ölümünden bir hafta sonra Çerkes asıllı 5. hanımı Nesren Kadınefendi'nin ölümü, Sultan Abdülaziz'in kayınbiraderi Çerkes Hasan'ın intikam amacıyla yaptığı baskında beş yetkiliyi öldürmesi, Çerkes Hasan'ın hızla yargılanıp idam edilmesi, I.Meşrutiyetin ilan edilmesi gibi ani gelişen olaylar, Sultan Abdülaziz'in yakın arkadaşı, Loo Mahmud'un dolayısıyla "İmtiyazlı" Uzunyayla bölgesinin bu ölümlerden psikolojik olarak etkilenmemesi mümkün değildir.
Bu sürecin bölge halkı üzerindeki etkilerinin sosyolojik olarak incelenmesi, nesilden nesile geçen pek çok anlayışa ışık tutacaktır.
Google Sites
Report abuse